Rezerwy pracownicze – jak często powinny być wyznaczane i przez kogo?

Art. 28 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości stanowi, że rezerwy pracownicze powinny być wyceniane przez jednostkę nie rzadziej niż na dzień bilansowy w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości.

Rezerwy pracownicze powinny być zaliczane do kosztów bezpośrednio związanych z działalnością operacyjną jednostki w bieżącym okresie. Rezerwy te będą stanowiły koszt uzyskania przychodu dopiero w momencie rzeczywistego ich poniesienia, czyli wypłaty.

MSR 19 „Świadczenia pracownicze” zaleca, aby do wyceny aktuarialnej stosować tzw. metodę prognozowanych uprawnień jednostkowych (metoda świadczeń narosłych w stosunku do stażu pracy). Metoda ta polega na postrzeganiu każdego okresu zatrudnienia jako powodującego powstanie dodatkowej jednostki uprawnienia do świadczenia pozapłacowego. Wartość przyszłych zobowiązań obliczana jest zatem jako nagromadzona część przyszłych świadczeń z uwzględnieniem prognozowanego wzrostu wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru przyszłych świadczeń.

Przy zastosowaniu metody prognozowanych uprawnień jednostkowych niezbędne jest przyjęcia szeregu założeń aktuarialnych miedzy innymi dotyczących założeń finansowych i demograficznych. Dlatego Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 zaleca, aby rezerwy pracownicze szacowane były przez licencjonowanego aktuariusza. Fundamentalnymi założeniami są prawdopodobieństwo śmierci, prawdopodobieństwo przejścia na rentę inwalidzką, prawdopodobieństwo rezygnacji pracownika z zatrudnienia, wzrost wynagrodzeń czy stopa dyskontowa, która powinna być ustalona zgodnie z szacunkowym terminem realizacji danego świadczenia. Standard nakłada obowiązek stosowania bezstronnych i wzajemnie dopasowanych (spójnych) założeń aktuarialnych dotyczących zmiennych finansowych oraz zmiennych demograficznych. Tylko tak przeprowadzona wycena nie będzie budzić zastrzeżeń audytora badającego bilans, a sama wysokość oszacowanych rezerw pracowniczych nie będzie niedoszacowania ani przeszacowana.